De natuurwaarde van grote gebieden in de Oosterschelde gaat momenteel door diverse activiteiten verloren. Wanneer stopt dit wanbeheer? Kan het tij nog keren?
Gezien de onschatbare waarde van de Zeeuwse Kreeft vindt SdO dat RWS vóóraf haar onderzoekshuiswerk moet doen. Achteraf monitoren is volstrekt onvoldoende.
Staalslakken en de gevolgen voor biodiversiteit in de Oosterschelde.
Een beknopte uitleg over het onstaan van de Oosterschelde zoals we die nu kennen.
Waar hebben we dat eerder gehoord?
Bescherming zeekat (Sepia officinalis) in Nationaal Park Oosterschelde tijdens broedseizoen Vogelwerkgroepen plaatsen afrasteringen op dijken en stranden, zodat onze gevleugelde vrienden ongestoord kunnen broeden. Dat is van groot belang voor de instandhouding van vogelpopulaties. De Deltawateren zijn een belangrijk broedgebied voor veel vogels waaronder de bontbekplevier. Beschermende maatregelen maken boven water broeden succesvoller. Hoe zit dat nu onder water? De Deltawateren zijn immers de kraamkamer van veel zeedieren. Als water je wereld is ben je vogelvrij, ook in het broedseizoen. Zeekatten, een soort inktvis, zwemmen tijdens hun broedseizoen de Deltawateren op om te paren. Na de paring knoopt het vrouwtje haar urn-vormige eieren vast aan stenen en stokken. Tijdens hun broedseizoen wordt er op zeekat gevist, verdwijnen dieren in een fuik en hun legsel wordt verstoord. Aan fuiken en ander vistuig vastgeknoopte eieren gaan verloren. En dat onder andere in ons Nationaal Park Oosterschelde, een belangrijk reproductiegebied (kraamkamer) voor deze soort. Dit staat in schril contrast tot de bovenwaterwereld, waar broedende vogels worden gekoesterd en beschermd. Er wordt behoorlijk (overbevissing) op zeekat gevist, met name in het Engels Kanaal. Dit naar aanleiding van de gestegen vraag naar zeekat. Het overgrote deel van de aanvoer van zeekat is afkomstig uit de groeigebieden (voornamelijk juveniele zeekat, dus nog voor zij zich hebben kunnen voortplanten) en wordt daar gevangen met sleeptuigen (planken en boomkor). De rest van de aanvoer wordt gevangen in de reproductiegebieden aan de hand van passief vistuig (fuiken, staand want). Hierbij wordt gericht op de volwassen dieren gevist, wanneer ze zich naar de kust begeven om zich voort te planten zoals bijvoorbeeld in ons Nationaal Park Oosterschelde! Mede daardoor neemt het aantal zeekatten dramatisch af. Dat is bijzonder spijtig, want door deze afname dreigt Zeeland een geliefd icoon, het Zeeuws Meisje van de onderwaterwereld, te verliezen. Bescherming in het broedseizoen is dringend gewenst. Wij pleiten voor een vangstverbod in het broedseizoen van de zeekat (april-mei-juni) en voor het aanwijzen en instellen van beschermde broedgebieden voor zeekat in de Oosterschelde, bijvoorbeeld bij de noordzijde van de Zeelandbrug en bij de Bergse Diepsluis. Foto: Lia van der Laan, Zeekatten in fuik, Oosterschelde.
Rijkswaterstaat moet geen staalslakken meer storten in de Ooster- en Westerschelde totdat absoluut zeker is dat ze geen kwaad kunnen. De Zeeuwse natuur- en milieuorganisaties doen in een gezamenlijke brandbrief met de visserijvereniging en duikersbond een dringende oproep aan staatssecretaris Vivianne Heijnen direct te stoppen met het gebruik van dit restproduct van de staalindustrie. Sdo: Het storten van staalslakken in de Oosterschelde staat weer volop in de belangstelling. In 2009 werd al tegen het storten van staalslakken geprotesteerd, onder andere door Stichting de Oosterschelde (Foto: Zeelandbrug).
Tot ons verdriet berichten wij dat ons bestuurslid Hans Verhoog op 27 januari in zijn woonplaats Amersfoort is overleden. Als duiker en liefhebber van de Zeeuwse wateren was Hans medeoprichter van Stichting de Oosterschelde. Met veel humor volgde hij zijn hart bij zijn inzet voor de onderwaterwereld. Hij tekende de voor hem bekende cartoons die hun weg vonden naar onze website, de pers en diverse tijdschriften. Hans we missen je, wij zullen ons blijven inzetten voor de Oosterschelde. Als bestuur wensen wij de nabestaanden veel kracht bij dit verlies
De natuurstenen op dijkglooiingen langs de Oosterschelde herbergen een schat aan leven. Denk daarbij aan zoutminnende planten, schaalhorens, naaktslakken, paardenanemonen, kreukels of purperslakken. Veel leven is verloren gegaan tijdens de grootschalige dijkvernieuwing van Projectbureau Zeeweringen. Daarbij werd natuursteen, waaronder Vilvoordse en Doornikse steen, vervangen door beton en asfalt. Gaten en kieren, die het leven een plek bieden, zijn daarbij verloren gegaan. Een afwisselingsrijke biotoop veranderde in een monocultuur van twee tot drie wiersoorten.
Ook de dijk bij de Slikken van Viane (Duiveland) werd geasfalteerd. Tijdens een recente soorteninventarisatie van deze dijk werd o.a. door medewerkers van Naturalis Biodiversity Center en Stichting Anemoon waargenomen dat sleutelsoorten zoals schaalhorens en purperslakken niet of nauwelijks terugkeren op een geasfalteerde dijk. Dat geldt ook voor paardenanemonen en andere sessiele dieren. Het aantal getelde soorten op de dijkhelling is beduidend minder in vergelijking met de oude situatie (natuursteen). Dit is geen goede ontwikkeling in een nationaal park. De oude nollen zijn vaak buiten de dijkvernieuwing gebleven en herbergen een grote biodiversiteit. Het zijn als het ware oasen voor het leven in een woestijn van recentelijk volledig op de schop genomen zeedijken. Daarnaast zijn deze nollen aan te merken als een ?rijksmonument? van de Zeeuwse strijd tegen het water. Dat mag niet verloren gaan.
Uit respect voor de natuur, de biodiversiteit en de historie pleiten wij voor dijkherstel waarbij natuursteen wordt teruggeplaatst. Beton en asfalt hebben al veel te veel de overhand gekregen in onze mooie provincie!
Rijkswaterstaat verbetert de vooroevers van Zeeuwse dijken en gebruikt daarbij o.a. staalslakken, grind en breuksteen. De dijktrajecten Wemeldinge West, Wemeldinge Oost en Oost-Bevelandpolder (Goese Sas) staan al enige tijd op de planning om te worden bestort.
RWS: "Hierbij delen wij u mede dat Rijkswaterstaat (Projectorganisatie Waterveiligheid) momenteel voorbereidingen treft voor de realisatie van het project Vooroeververdediging Oosterschelde, locaties Oost-Bevelandpolder, Wemeldinge Oost en West (VOV3). Ter voorbereiding hierop is recentelijk een vergunning wet Natuurbescherming aangevraagd. De Provincie Zeeland heeft - als bevoegd gezag - de aanvraag beoordeeld en eind februari a.s. wordt het ontwerpbesluit gepubliceerd op www.overheid.nl. Vanaf dat moment ligt het ontwerpbesluit voor zes weken ter inzage en kunnen belanghebbenden zienswijzen over het ontwerpbesluit indienen. Voorafgaand aan deze publicatie wilden wij u hierover informeren".
Deze locaties herbergen een waardevolle onderwaterwereld en worden druk bedoken. Stichting de Oosterschelde (Sdo) en de Nederlandse Onderwatersport Bond (Nob) hebben regelmatig contact met Rijkswaterstaat. Voor beide organisaties staat bescherming en maximaal herstel van de onderwaterwereld hoog op de agenda.