Grootschalige vernietiging natuur in Oosterschelde

De Oosterschelde: een uitgestrekt natuurgebied in de Zeeuwse Delta. Het is een natuurmonument, een nationaal park, een Natura 2000 gebied. Hoe is het dan toch mogelijk dat er momenteel door diverse activiteiten de natuurwaarde van grote gebieden in de Oosterschelde verloren gaat. De Nederlandse overheid is rentmeester van de Oosterschelde natuur. Zij is mede verantwoordelijk voor de grootschalige natuurvernietiging in ons nationale park. Wanneer neemt zij haar verantwoordelijkheid en stopt zij met het wanbeheer van dit slechtst beheerde natuurmonument van Nederland.

Bij de afronding van de Deltawerken in de tachtiger jaren van de vorige eeuw was men van plan de monding van de Oosterschelde met een dam hermetisch af te sluiten. Deze afsluiting zou desastreus zijn voor de lokale mariene natuur. Publieke verontwaardiging en massale protesten hebben de overheid ervan overtuigd dat de geplande afsluiting niet mocht doorgaan. Kosten nog moeite werden gespaard om de innovatieve Oosterscheldekering te bouwen. Het getijde milieu werd gespaard en de Oosterschelde werd een nationaal park. Het werd door diezelfde Nederlandse overheid tot nationaal natuurmonument en Natura 2000 gebied verheven en zou voor altijd beschermd worden. Helaas moeten we nu concluderen dat diezelfde overheid de rentmeester is van wat we het slechtst beheerde natuurmonument van Nederland moeten noemen. Door diverse dijkwerkzaamheden, vooroeverversterkingen en mosselkwekerij activiteiten gaat anno 2009 de natuurwaarde van grote gebieden in de Oosterschelde volledig verloren.

Zuurstofloze modder
Jaarlijks groeit het areaal aan hangcultures voor de mosselkwekerij. Aan de oppervlakte veroorzaken ze steeds meer landschapsvervuiling. En voor de bodemfauna, onder de hangcultures is het al helemaal desastreus. De ophoping van enorme hoeveelheden faeces die de mosselen produceren verstikt de bodem. De autochtone fauna verdwijnt volledig en alles wat rest is een stinkende zuurstofloze modder waar alleen maar zwavelbacteriën kunnen leven. Wordt met deze toenemende natuurvernietiging rekening gehouden bij het verlenen van steeds meer vergunningen door de Nederlandse overheid voor hangcultures?

Zandbodem verdwijnt onder staalslakken
Onder verantwoordelijkheid van Rijkswaterstaat worden momenteel op diverse plaatsen staalslakken in de Oosterschelde gestort om de vooroevers te versterken. Die versterkingen zijn noodzakelijk voor de veiligheid van de Zeeuwen en het Zeeuwse landschap. Maar tegelijkertijd verdwijnt door het storten van stenen de autochtone zandbodem met haar autochtone bodemfauna. En daarvoor gebruik je toch geen staalslakken? Het is een afvalproduct van de hoogovens. Ze zitten vol met zware metalen. We weten van andere stortingen hoe gevaarlijk ze voor het milieu kunnen zijn. De Belgische overheid heeft i.v.m. de milieurisico’s al besloten om voor dit soort werkzaamheden geen staalslakken te gebruiken. Wij hebben er geen boodschap aan: het is gewoon een goedkope oplossing en de milieuschade die krijgen we er ook gratis bij.

Beton en gietasfalt
De dijken langs de Oosterschelde vormen een uniek intergetijde gebied waar vele wiersoorten en zeedieren specifieke en unieke leefgemeenschappen vormen. Schaalhorens, steenslijmvissen, paardenanemonen en purperslakken zijn slechts enkele van de vele diersoorten die we op de dijken tussen de hoog- en laagwaterlijn kunnen aantreffen. De huidige dijkwerkzaamheden waarbij betonblokken en giftig gietasfalt wordt gebruik zorgen er voor dat op grote schaal deze leefgemeenschappen vernietigd worden en niet meer terug kunnen komen.

Natuurvernietiging in nationaal park
Rijkswaterswaterstaat weet dat hierdoor zeldzame wiersoorten verdwijnen en de biodiversiteit van het intergetijdegebied op de dijken wordt vernietigd. De Nederlandse overheid kijkt er naar, werkt mee aan de natuurvernietiging in een nationaal park en doet er verder niets aan. Tot nu toe zijn er slechts kleinschalige protesten geweest tegen de werkzaamheden. Rijkswaterstaat is er niet gevoelig voor geweest en gaat gewoon door met het grootschalig beschadigen van de natuurwaarde van de Oosterschelde. En de rentmeester: die kijkt er naar en vind het allemaal prima. Wanneer stopt dit wanbeheer? Kan het tij nog keren?

Tekst en foto’s: Peter H. van Bragt
Stichting Anemoon: www.anemoon.org