Krabben

Weet je nog die scène in Finding Nemo? Al die opvliegende krabbetjes in de haven van Sydney die elkaar zitten uit te dagen en dreigend met hun scharen knippen? Zo kennen we ze allemaal en ook mensen die nog nooit gedoken hebben kunnen zich er van alles bij voorstellen. Krabben zijn eigenlijk best makkelijke beesten. Je kunt er al vrij snel een heel aantal van elkaar onderscheiden. Zoals bijvoorbeeld de noordzeekrab met de zwarte punten aan de scharen of de fluwelen zwemkrab, die van die vervaarlijke rode ogen heeft. De hooiwagenkrab die net zo fragiel oogt als de hooiwagenspin in het hoekje achter het gordijn en niet te verwarren is met de veel grotere en robuustere spinkrab die we eigenlijk nauwelijks zien in Nederland .

Maar er is meer leuks aan krabben dan je zo op het eerste zicht zou denken. Wist je dat wanneer krabben groeien, ze achteruit uit hun schaal kruipen en het bovenste laagje de volgende schaal wordt? Vandaar dat je soms krabben ziet waar er van alles en nog wat op hun schaal groeit. Dat zijn krabben die al wat langer in deze schaal zitten en als ze vervellen beginnen ze weer helemaal met een schone lei. Ze kruipen uit hun schaal op de plek waar het rugschild aan de staart vast zit. Dat is een beetje vergelijkbaar met een droogpak waarbij de rits niet schuin over de borst loopt, of achter over de schouders, maar horizontaal achter op je rug, net boven je kont. Dat moet best vermoeiend zijn. Een leeg krabbenschildje hoeft dus geen overleden krab te zijn, het kan ook gewoon een vervelling zijn. Dat kun je zien aan de ogen. Als de krab verveld is, zijn die doorzichtig omdat er niets meer achter zit. Maar is de krab doodgegaan, dan zit daar nog weefsel achter en zijn de ogen dof.
Het verschil tussen mannetjes en vrouwtjes heel makkelijk te zien, maar je moet ze er wel even voor omdraaien. Krabben hebben namelijk net als bijvoorbeeld kreeften een staart, maar krabben hebben dat ding onder hun lijf geklapt. Bij mannetjes loopt die spits toe en bestaat hij uit drie delen en bij vrouwtjes is hij breder en ronder en bestaat hij uit vijf delen.

Onder die staartdelen zitten de geslachtsorganen dus wanneer die nodig zijn klapt de staart op. Het vrouwtje gebruikt ook het staartdeel om haar eieren mee vast te houden. Die eieren zijn vaak oranje en zien er korrelig uit. Soms zie je echter een krab die een gladde, wittige massa vasthoudt. Dat zijn dan geen eieren, maar dat is een parasiet die we het ?krabbenzakje? noemen..

Die parasiet is grappig genoeg ook een kreeftachtige en wortelt zich door heel het lijf van de krab. Bij mannetjeskrabben verandert hij met behulp van een hormoon het beest langzaam in een vrouwtje: niet alleen denkt de krab dan dat hij een vrouwtje is, ook het staartstuk gaat langzaam op een (enigszins misvormde) vrouwtjesstaart lijken. De krab denkt dan dat het krabbenzakje eieren zijn en gaat het beschermen. De gastvrouw (m/v) wordt wel dusdanig verzwakt door dat krabbenzakje, dat de krab niet meer groeit en daarom ook niet meer vervelt. Als je een krab ziet met bijvoorbeeld een heleboel zeepokken op zijn schild, dan weet je dat deze krab al langer in deze schaal zit. Misschien gaat hij binnenkort vervellen, maar het is ook mogelijk dat dit een zieke krab is met een krabbenzakje. Die zijn vaak ook wat sloom en lopen wat hoger op hun pootjes (om de ?eieren? te beschermen). Wees lief voor het beest, de meeste krabben gaan hier uiteindelijk aan dood..

We hebben bijna allemaal wel eens twee krabben gezien die boven op elkaar zaten. Dat is dan geen actiemoment, krabben doen het niet op z?n hondjes, krabben doen het buik aan buik. Maar het is wel voorspel. Vrouwtjeskrabben zijn namelijk niet zo vaak ?paarbaar?, alleen wanneer ze vervellen: voordat de nieuwe schaal uitgehard is moet het mannetje zijn slag slaan. Daarom pakt hij, als hij een vrouwtje tegenkomt dat binnenkort groter gaat wonen, haar op en sleept haar overal mee naar toe. Zo is hij zeker weten op de juiste tijd op de juiste plek. Maar mocht hij onderweg een groter vrouwtje tegenkomen dat ook binnenkort vervelt, dan dumpt hij het eerste vrouwtje en gaat met zijn nieuwe scharrel onder zijn pootjes er vandoor. Spelend op zeker komt het uiteindelijk tot het moment suprème; de paring in standje missionaris. Dat standje heeft de reputatie saai te zijn, maar dat maken krabbenmannetjes weer spannend door het feit dat ze twee penissen hebben. Mannetjeskrabben zijn dus heel DIR: de belangrijkste zaken zijn dubbel uitgevoerd. Maar ook de dames kunnen er wat van ? ze bewaren het zaad van het mannetje in een speciale holte en kijken of er soms nog een gegadigde is. Als die ook zijn kans gepakt heeft, krijgen de zwemmers van beide mannetjes de kans het vrouwtje te bevruchten. Dat de beste moge winnen!.

Mocht je dus twee krabben buik aan buik zien, stoor ze dan niet, dat zou jij ook niet prettig vinden. Probeer ze zeker niet uit elkaar te halen en zet nooit je vinger op het bovenste krabbetje. Het vrouwtje dat onder ligt zou krabbenmoes worden..

Tekst: Johanna van Bolhuis / foto's: Joop Stalenburg